Θεραπεία ή Αλήθεια;
Ψυχαναλυτική παρέμβαση στις Ψυχοθεραπευτικές κατευθύνσεις
Ο Φρόυντ, προς το τέλος του έργου του, αναγνωρίζει ότι το σύμπτωμα αντιστέκεται: δεν εξαφανίζεται πλήρως, επανέρχεται — σαν να υπηρετεί έναν σκοπό που δεν εξαντλείται στην κατανόηση, ούτε στην αποκατάσταση της ψυχικής ισορροπίας, όπως θα έλεγε η σύγχρονη ψυχολογική γλώσσα.
Αυτή η διαπίστωση, μακριά από ένδειξη αποτυχίας, αποτέλεσε για τον Λακάν ένα κρίσιμο σημείο αναστοχασμού. Για τον ίδιο, το σύμπτωμα δεν είναι προς θεραπεία διότι εξυπηρετεί μιαν αλήθεια: έναν λόγο που αρθρώνει τον τρόπο με τον οποίο το υποκείμενο σχετίζεται με την απόλαυση και την επιθυμία του. Δεν πρόκειται λοιπόν για δυσλειτουργία, αλλά για μια ασυνείδητη λύση.
Το βιβλίο αυτό αναδεικνύει γιατί η ψυχανάλυση δεν μπορεί να ενταχθεί στο ευρύ φάσμα των ψυχοθεραπειών, καθώς δεν εργάζεται προς τη θεραπεία, αλλά προς τη δημιουργία ενός χώρου όπου μπορεί να αναδυθεί μια αλήθεια που υπερβαίνει την εικόνα του εαυτού. Σε μια εποχή όπου η έννοια της ψυχικής υγείας αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο ως υπόθεση ρύθμισης και διαχείρισης συμπτωμάτων, η ψυχαναλυτική λογική της αλήθειας του υποκειμένου έρχεται σε αντίστιξη με τη θεραπευτική επιδίωξη της λειτουργικότητας, της προσαρμογής και της συναισθηματικής ευεξίας.
Ένα κείμενο για αναγνώστες που αναζητούν κάτι πέρα από την αυτοβελτίωση: τη συνάντηση με την επιθυμία τους.
Σύντομα σε κυκλοφορία
Περιεχόμενα
Α. Ψυχανάλυση και Ψυχοθεραπεία
1. Εισαγωγή
2. Ασυνείδητο: Ο λόγος που εγγράφει το απολαμβάνον σώμα
3. Η γλώσσα: όχι μέσο, αλλά τόπος του ασυνειδήτου
4. Σύμπτωμα και σημαίνον της επιθυμίας
5. Επίλογος: Η ανατροπή του υποκειμένου
Β. Αλήθεια
1. Εισαγωγή
2. Η αλήθεια ως κρυμμένο περιεχόμενο
3. Η αλήθεια ως ορθολογική εγκυρότητα
3.1. Η κοινή λογική
3.2. Το σύμπτωμα που μιλάει
3.3. Το υποκείμενο ως ασθενής
4. Τα συναισθήματα ως αλήθεια
4.1. Τα συναισθήματα εξαπατούν
4.2. Η απόλαυση του Άλλου και η ιδεατή εικόνα
4.3. Ο λόγος επί του συναισθήματος
4.4. Κλινική περίπτωση: Η ενοχή που γίνεται θυμός
5. Το άγχος δεν εξαπατά
5.1. Το άγχος δεν είναι φόβος
5.2. Το ανοίκειο αντικείμενο
5.3. Δείκτης επιθυμίας
5.4. Αντί της θεραπείας του άγχους
6. Η αλήθεια ως λειτουργική
6.1. Κατασκευή χρήσιμη ή αναγκαία;
6.2. Α-νόητη αλήθεια
6.3. Ένα υποκείμενο φτιαγμένο από λόγο
6.4. Για γέλια αντί για κλάματα
Γ. Λογική ή Συναίσθημα;
1. Εισαγωγή
2. Λογική
2.1. Τι αποκαλούμε λογική;
2.2. Μια «εγωκεντρική» λογική
2.3. Η λογική διατήρηση ενός ψεύδους
2.4. Η λογική του Άλλου
3. Συναίσθημα
3.1. Μια ψυχολογική θεώρηση
3.2. Ο λόγος επί της βιολογίας
3.3. Η λειτουργία της ενόρμησης
3.4. Το συναίσθημα ως ψυχική έξαρση [affect]
3.5. Ο λόγος παράγει συναίσθημα
3.6. Ένα κλινικό περιστατικό
3.7. Η αρτιότητα του Εγώ
4. Το υποκείμενο του λόγου
5. Επίλογος: Ο λόγος της επιθυμίας